Sztuka Rangoli

Dziś przypada hinduistyczne święto świateł czyli Diwali. Właściwie celebruje się je przez 5 dni, ale główne obchody są dzisiaj. Ja nie napiszę o tym w jaki sposób spędza się je w Indiach, choć mam dla was temat związany z tym dniem. Chciałabym dziś krótko przybliżyć wam sztukę tworzenia rangoli. Wykonuje się je z okazji różnych uroczystości, bardzo często właśnie na Diwali. Jest to sztuka wizualna, więc dzisiejszy wpis będzie bardziej do oglądania niż do czytania. To jak, chcecie dowiedzieć się czym jest rangoli?

Z nazwą rangoli spotkałam się już jakiś czas temu. Miewacie tak, że na facebooku nagle zaczynają Wam się wyświetlać rzeczy, których nigdy w życiu nie szukaliście i nie macie pojęcia jakim cudem zostały do Was dopasowane? I jeszcze żeby było śmieszniej - faktycznie Wam się to podoba? ;) Sztuczna inteligencja czasami mnie przeraża… Mi od już od dawna pojawiają się filmiki dotyczące tworzenia rangoli. Ze dwa razy coś obejrzałam i teraz mam już tego całą masę. Czym ono tak naprawdę jest?

Nazwa rangoli pochodzi z sanskrytu (rangavalli czyli pasmo kolorów) i jest to tradycyjna sztuka dekorowania dziedzińców i podłóg w domach oraz miejscach kultu. Do malowania rangoli używa się nietrwałych, sypkich materiałów (np. ziaren zbóż, kwiatów, proszku z białego kamienia, piasku - obecnie również syntetycznie barwionego w różnych kolorach). Rangoli bardzo łatwo zniszczyć. Często sam wiatr wystarczy, aby je unicestwić. Czy to Wam trochę czegoś nie przypomina? ;) Proces jego tworzenia i symbolika nietrwałości przypomina mi trochę buddyjską mandalę. Wykonane z nietrwałych, sypkich materiałów jak piasek czy kwiaty, zarówno mandale jak i rangoli symbolizują nietrwałość i przemijalność, a sam proces sypania ma być doświadczeniem duchowym. Rangoli ma przyciągnąć bóstwa do domostwa i przynieść szczęście i pomyślność. No i faktycznie bardzo często rangoli przybiera kształt mandali.

 

Cechą charakterystyczną Rangoli jest to, że to tradycyjne jest wykonywane przez zwykłych ludzi za pomocą wyłącznie dłoni. Różne rejony Indii mają nieco inne sposoby malowania rangoli, zresztą w niektórych miejscach nazywa się je też inaczej (np. w stanie Radżastan - mandana; w Gudźaracie – sathiya, w Bengalu – alpana, w Tamilnadu – kolam,  a w Andhra Pradeś – muggu). Sztuka ta jest zazwyczaj przekazywana z pokolenia na pokolenie i od przyjaciela do przyjaciela. Obecnie podejście do rangoli robi się coraz bardziej nowoczesne i dostępne do zakupu są gotowe szablony rangoli i różne narzędzia ułatwiające wykonywanie perfekcyjnych kształtów. Popularne magazyny co tydzień publikują też nowe projekty rangoli, a przy specjalnych okazjach organizowane są konkursy na najpiękniejszy wzór. Na przykład przy okazji Diwali lub uroczystości rodzinnych dziewczęta rywalizują ze sobą o narysowanie jak najbardziej oryginalnego rangoli, nawet jeśli nie ma żadnych nagród. Wierzą, że bogowie lubią czystość i piękno, a rangoli to sztuka, która bardzo im się podoba.

Większość projektów Rangoli to motywy roślin, kwiatów, liści, takich jak kokos, lotos, mango i jesion (liść peepal), zwierząt, takich jak krowy, słonie i konie, oraz ptaków, takich jak orły i łabędzie. Istnieją również wzory geometryczne. Powstają więc obrazki od najprostszych do misternie wykonanych dzieł sztuki. Diwali zwane jest świętem świateł, dlatego do rangoli tworzonych z tej okazji często dodaje się elementy takie jak lampki oliwne czy świeczki. Tutaj przykłady filmowy tworzenia właśnie takich rangoli ze świeczkami (podobnych znajdziecie na youtube całą masę) i kolejnych parę zdjęć.

 

Myślę, że zgodzicie się ze mną, że rangoli można nazwać prawdziwą sztuką. Ja jestem nimi oczarowana. A wy?